Verslag van het bezoek aan Westerbork (knopen-inzameling)

Op 3 maart vertrokken we met vijf dozen met knopen per auto naar Westerbork. De knopen waren ingezameld in Didam door de protestantse gemeente, de r.k.parochie en de scouting. Ze zijn bestemd voor een monument in Westerbork ter nagedachtenis van alle kinderen en jongeren,  die in de tweede wereldoorlog in kampen zijn omgebracht. Het idee voor dit monument ontstond, toen Jeroen Krabbe werd gevraagd om gastconservator te zijn voor Westerbork. Zijn plan haalde het landelijke nieuws en talkshows.

Feike, Lucie en ik vertrokken rond 9.00 uur richting Drenthe. De ene doos was nog zwaarder dan andere. Na een korte pitstop bij een tankstation in de buurt van Zwolle, voor koffie en thee, reden we door naar Westerbork waar we rond 11.15 uur aankwamen. Een hartelijk welkom wachtte ons, toen we met de zware dozen binnenkwamen. Een van de medewerkers van Westerbork, Patrick, nam met een collega de knopen in ontvangst. Ze waren heel blij met onze actie. Ik vertelde over mijn persoonlijke betrokkenheid bij het onderwerp. Patrick vertelde dat de knopen-actie een groot succes is. Uit het hele land en zelfs uit het buitenland kwamen reacties en werden knopen gebracht. Het zouden er zo maar 6 miljoen knopen kunnen worden…

We kregen gratis koffie aangeboden. Na koffie en thee sloten we aan bij de grote groep, die al stond te wachten voor de rondleiding over het kampterrein. De gids was een geweldige verteller; zo goed dat het leek of ik echt in die tijd was. Er stonden twee goederenwagons op het terrein, die in de tweede wereldoorlog gebruikt werden voor het vervoer van mensen naar concentratiekampen. Er was een barak, zoals die er vroeger ook stond. Deze had jaren bij een boer in Zelhem gestaan en was nu verstevigd. Het monument van de spoorrails was indrukwekkend. Ook het monument van steentjes voor alle 102.000 mensen die uit Westerbork zijn weggevoerd was indrukwekkend. Maar 5000 kwamen levend terug. Als de gids vertelde was het stil, en luisterden mensen ademloos toe.

Tot mijn verrassing was kamp Westerbork al vóór de oorlog in bedrijf. De Nederlandse overheid had in Westerbork een opvangkamp ingericht, voor Joden die uit Nazi-Duitsland weg waren gevlucht in de jaren vóór de tweede wereldoorlog.  Nazi’s namen in 1942 het kamp in als Durchgangs-lager. O.a. Anne Frank zat hier en Etty Hillesum. Het leven in Westerbork was zwaar, o.a. door een gebrek aan privacy in het kamp: zelfs op de toilet en bij het slapen had je geen privacy. In de slaapzalen sliepen mensen in stapelbedden van drie hoog.

We sloten ons indrukwekkende bezoek aan Westerbork af met een bezoek aan de binnen-tentoonstelling.

Hartelijk dank aan alle mensen in Didam die knopen hebben verzameld en ingeleverd bij de Mariakerk, de protestantse kerk en de scouting. Deze zomer zal een ontwerp voor het monument ter nagedachtenis aan de kinderen en jongeren worden onthuld in Westerbork.